هر فرد سالم در مسیر رشد و بالندگی خود لازم است که تصویر درست ، مناسب و اصولی از خویش داشته باشد . این شناخت هر قدر با ارزش های زندگی همنواتر باشد به همان میزان فرد با سلامت بیش تری می تواند با زندگی خود و با دیگران ارتباط بر قرار کند.

 

گوردن الپورت یکی از روانشناسان مطرح “نظریه ی انسان گرا” معتقد است خویشتن هر فرد از لحظه ی تولد تا دوران بلوغ هفت مرحله دارد و توجه به آن به سلامت فرد کمک می کند .

 

۱- خود جسمانی که شامل :

توجه به نیازهای نوزاد است مانند :گرسنگی – نوازش و آغوش گرفتن – به آرامی با او حرف زدن ولالایی خواندن-رعایت نظافت و ایجاد فضاي آرام در اتاق نوزاد .

در این راستا بهتر است نوزاد را به دست و پا زدن واداریم و بدن او را ماساژ دهیم .

با او حرف بزنیم با لبخند او را آشنا کنیم .

نوزاد را بهتر است با اسباب بازی های رنگی و مختلف آشنا کنیم و سعی داشته باشیم حواس پنج گانه نوزاد را از قبیل دیدن ،شنیدن ، لمس شدن ولمس کردن ، بو کشیدن و چشیدن تحریک کنیم.

 

۲- تشخیص هویت خود کودک

در این مرحله کودک نام خود را می فهمد.

این جملات می تواند به تشخیص هویت کودک کمک کند :

“من دارم برای سارا غذا می آورم ”

“من می خواهم سارا جان را حمام کنم ”

“سارا ! دوست داری بازی کنیم؟ ”

“سارا بیا اینجا بنشین”

“در آینه خود را ببین”

بهتر است وقتی لباس کودک را عوض می کنید او را متوجه تغییری که در موها و ظاهرش رخ داده کنید. در حمام او را  با اندام خود آشنا کنید : دست ، پا، صورت، ‌سر و….

این دوران تا آغاز دو سالگی ادامه پیدا می کند.

 

۳- احترام به خود

این دوره از دوسالگی تا سه سالگی ادامه پیدا می کند .

در این دوران کودک نوعی استقلال ‌را تجربه می کند که باعث غرور و افتخار می شود و ما باید سعی کنیم به این استقلال یاری برسانیم.

کارهای ساده ی روزانه را اجازه بدهیم انجام دهد، مانند غذا خوردن کثیف کردن لباس این خطا ها را تجربه می کند و توانا می شود.

کودک می تواند موهای خود را شانه بزند، نقاشی کند ، برقصد و ….

شاید برای ما کسل آور باشد ولی برای کودک لازم است.

کودک دوست دارد سفره بچیند چیزهای غیر خطرناک و سبک را به او بدهیم.

دوست دارد همه جای خانه را بگردد و بررسی کند

دوست دارد بشکند و خراب کند کمی باید صبوری کرد تا به این تجربه ها برسد.

به بدن کودک احترام بگذارید و همان گونه او را دوست داشته باشید که هست، چاق یا لاغر، کوتاه یا بلند.

کودک را در آغوش گرفته و ماساژ دهید.

تبیه و تحقیر را هرگز انجام ندهید.

در مهمانی ها به او تعارف کنید و به کارهایی که دوست دارد ، انجام بدهد کمک کنید زیرا باعث موفقیت او خواهد شد.

خطا و اشتباه جزو فراگیری های کودک می باشد، از او درباره کارها نظر خواهی کنید اگر خیلی دور از ذهن بود برای او توضیح دهید.

با محیط های مختلف کودک را آشنا کنید.

به او اجازه دهید :

از درخت بالا برود

آب بازی کند

از بلندی بپرد

در چمن غلت بزند

و……

در انجام این کارها او را ترغیب وتشویق کنید.

هشدار :

کودکانی که در این دوران تحقیر می شوند انسانهای بدون انگیزه ای می شوند با توانایی های پایین و درحالت خطرناک جنایتکار و آسیب رسان .

 

4- گسترش خود

کودک در چهار سالگی  شناخت گسترده ای از خود پیدا می کند مانند :

داشتن حس مالکیت : باید وسایلی برای او تهیه کرد تا حس مالکیت را در او شکل داد. مانند اسباب بازی ، دفتر نقاشی ، کتاب ، آینه ، شانه و غیره که به راستی مال خودش باشد .

هرگز چیزی که مال اوست به کسی نبخشید و حریم او را در نظر بگیرید  .

البته که نباید نه به حریم او تجاوز کنید ونه اجازه بدهید که بیشتر از حریمش‌تجاوز کند .

 

هشدار:

کودکانی که این دوران را به خوبی طی نمی کنند در بزرگسالی کارهای گروهی انجام نمی دهند و نسبت به دیگران حسادت می ورزند .

 

5- تصویر از خود

در پنج سالگی  کودک شروع به تصویر سازی از خود می کند که باید تصویر مثبت و خوبی از او برایش ساخت و همواره او را تشویق نمود و مهارتهای او را پر رنگ کرد.

 

هشدار : کودکانی که این دوران را به خوبی نگذرانند همیشه منتظر تشویق و تایید دیگرانند و فکر می‌ کنند باید خود را تغییر دهند تا تایید شوند .

 

6- خود معقول

کودک در شش سالگی می آموزد فکر کند، منطق و دلیل بیاورد و به دنبال راه حل باشد .

باید بازی های فکری زیاد با او انجام دهند .

مانند: پازل  و دومینو

کودک برای کارهای خود منطق می آورد دوست دارد با قانون های جدید آشنا شود مثل :

• لازم نیست همه ی برنامه های تلویزیون را ببینی چون مناسب تو نیست ، به کارهایت نمی رسی ، مغزت غیر فعال می شود و …..

کودک در این سن از حل مساله لذت می برد.

– می خواهم کاردستی درست کنم  اما چسب نداریم

– می خواهم نقاشی کنم ولی مدادرنگی نداریم و ماژیک نداریم

-کودکان چیستان و معما دوست دارند و لذت می برند.

7- تلاش اختصاصی

به کودکان کمک کنید تا به آرزوهایشان برسند و برای آن تلاش کنند با بزرگ شدن بچه ها به ویژه شش سالگی به بعد می توانید در باره هدف و قصد هر کار با آنها صحبت کنید .

چه هدفی را دنبال می کنی؟

می خواهی به کجا برسی ؟

بعد می خواهی چه کار کنی ؟

همان گونه که درباره ی رویا ها، آرزوها و هدف ها با کودکان کار می‌کنید ، به آن ها یاد بدهید که خیلی وابسته به آروزهایشان نباشند . آنها تلاش خود را می کنند ، اگر هم فعلا به آن نرسیدند خیلی ناراحت نباشند حتما زمان مناسب به آن خواهند رسید.

برگرفته از کتاب  الگوی کودک سالم